Over taalpurisme en taalterrorisme

Taal verandert, net als wij. ‘Hij loech dat ie biek,’ kon je vroeger zeggen en niemand keek je raar aan. Wat het betekent? ‘Hij loog dat hij bakte.’ Taal is oneindig boeiend, dat vinden de Mieren. We kijken deze week naar eigenaardigheden uit de Nederlandse taal. Waarom zeggen we bijvoorbeeld lammeren en niet lammen? We zeggen immers toch ook boeken en niet boekeren?

Waarom verandert onze taal?
Je moet een taal zien als een levend, dynamisch fenomeen. Een taal wordt constant aangepast door de sprekers, want de sprekers van nu willen andere dingen zeggen dan sprekers van driehonderd jaar geleden. Dat is waarom we nu veel Engels leenwoorden hebben (zoals computer en e-mail).

Ook verandert taal omdat nieuwe generaties besluiten dat sommige manieren om iets te zeggen niet logisch zijn. Verandering begint vaak met een ogenschijnlijke fout:

• Iemand zegt bijvoorbeeld ‘Het huis wat in brand stond’ in plaats van ‘Het huis dat in brand stond’. De eerste (en dus foute) versie wordt vervolgens door andere mensen overgenomen;
• Ander voorbeeld: vroeger was het meervoud van het woord lam niet lammeren, maar lammer. En het meervoud van ei was eier. Om de meervoudsvorm consistent te maken met bijvoorbeeld boeken en huizen, is men er uiteindelijk lammeren en eieren van gaan maken;
• Momenteel is er een verandering aan de gang met zij en hun. Veel mensen zeggen ‘hun hebben’, terwijl het ‘zij hebben’ moet zijn.

Bij vooral oudere sprekers wekt dit laatste punt ergernis op, maar voor de jongere generatie klinkt het logischer. Wat vind jij?

Geaccepteerde fouten
Soms worden de ‘foute’ versies geaccepteerd als de nieuwe juiste manier om iets te zeggen. Dat geldt voor eieren en lammeren. Maar soms wordt een foute versie (zelfs na lange tijd) nog steeds niet als juist beschouwd. Dit geldt voor ‘Het huis wat in brand stond’. En dat terwijl deze manier van spreken al sinds de zeventiende eeuw voorkomt!

Het nieuwe vloeken
Zelfs op het gebied van vloeken ontwikkelt de taal zich. Vroeger was het populair om te vloeken met religieuze termen. Tegenwoordig vloekt men liever met ziekten en met Engelse termen die men leert van tv en uit films. Waarom deze verandering? Met een vloek wil je een schokeffect bereiken. Om deze schok te creëren, moet je vloeken met iets dat als taboe geldt. Voor niet-gelovigen telt religie niet meer als taboe, en dus zoeken nieuwe generaties naar alternatieve manieren om te vloeken, zoals met ziektes. (Wees braaf, doe er niet aan mee.)

Purisme of terrorisme?
Er zijn mensen die zich met alle macht verzetten tegen veranderingen in de taal. We noemen hen taalpuristen. Maar veranderingen in de taal zijn niet te stoppen. Dat is altijd zo geweest. Sommige puristen gaan zo ver in hun overtuiging, dat ze hun mening bij iedereen die een fout maakt door de strot duwen. Ze worden taalterroristen. Oei!

Regels zorgen voor duidelijkheid
Toch kun je het taalpuristen niet al te kwalijk nemen dat ze van regels houden. Taalregels zorgen er tenslotte voor dat de taal begrijpelijk blijft voor iedereen.Ook wij, de Mieren, houden van correctheid in de taal. Maakt dit taalterroristen van ons? Dat mag jij besluiten. Wij zeggen: doe er je voordeel mee! Onze liefde voor taal zorgt ervoor dat wij ons met hart en ziel bekommeren om jouw bedrijfscommunicatie:

 

---

Deze blog is geschreven door Vincent Alblas | Vincent is een schrijfgrage dertig-plusser met een obsessie voor marketing. Als tekstschrijver en marketeer in de regio Rotterdam werkt hij voor klanten in Nederland en Vlaanderen.